9-Esmâ-i Sitte - الأسماء الستة

Esmâ-i Sitte - الأسماء الستة

S1. Esmâ-i Sitte nelerdir? İrab alametlerini sayınız.

C1. Esmâ-i Sitte 6 tanedir.

أبٌ	أَخٌ	حَمٌ	هَنٌ	فُو	ذو
Baba	Erkek kardeş	..Kaynı	Şey	….’nın ağzı	…Sahibi

İrabı

Baban geldi.	جاء أبوك	Raf alameti “و” harfidir.
Zeyd’in babasını gördüm.	رأيت أبا زيدٍ	Nasb alameti “ا” harfidir.
Onun babasının yanına gittim.	ذهبت إلى أبيه	Cerr alameti “ي” harfidir.

S2. “فُو” ve “ذو”nun harflerle irab edilmesinin şartları nelerdir?

C2. “ذو”nun harflerle irab olmasının şartı sahiplik manasına gelmesidir.

Mal sahibi bana geldi.

جاءني صاحب مال

جاءني ذو مال

Not: “الذي” manasındaki “ذو” raf, nasb ve cerr hallerinde daima “الواو” üzerine mebnidir.

Raf hali	جاءني ذو قَامَ
Nasb hali	رأيت ذو قَامَ
Cerr hali.	مررت بذو قَامَ

Not: “فو” nun harflerle irab olmasının şartı “الميم” harfinin kendisine eklenmemiş olmasıdır.

Bu onun ağzıdır.	هذا فوه
Onun ağzını gördüm.	رأيت فاه
Onun ağzına baktım.	نظرت إلى فيه

Not: “فو” kelimesi “الميم” harfi ile birlikte olursa asli harekelerle irab olunur.

Bu bir ağızdır.	هذا فَمٌ
Bir ağız gördüm.	رأيت فماً
Bir ağıza baktım.	نظرت إلى فمٍ

Not: “ذو” kelimesine has özelliklerden bir tanesi kendisinin daima izafet halinde olmasıdır. Bu izafet vasıf olmayan = camid olan bir cins isme olmalıdır. “ذو” kelimesi sayesinde cins isimler vasıf olarak kullanılabilirler.

	هذا الرجل ذو مالٍ
	هذا الرجل ذو ذهبٍ
	هذا الرجل ذو عِلْمٍ
	هذا الرجل ذو فَضْلٍ

Not: “ذو” kelimesi müştak kelimelere, cümlelere, özel isimlere (alem) ve zamirlere izafet edilemez.

8- İ’râb’ın Nevileri - أنواعُ الإعرابِ

İ’râb’ın Nevileri - أنواعُ الإعرابِ

S1. İrâb’ın nevileri kaç tanedir?

C1. 4 tanedir. Raf’, Nasb, Cerr ve Cezm.

S2. İsimlerdeki irâb nev’ilerini söyleyiniz?

C2. Raf’, Nasb ve Cerr.

S3. Fiillerdeki irâb nev’ilerini söyleyiniz?

C3. Raf’, Nasb ve Cezm.

Not: Cerr alameti sadece isimlere, Cezm alameti sadece fiillere özeldir. İsimler cümle içerisinde cezm olamaz, fiiller de cümle içerisinde cerralanamazlar.

Cerr halindeki Zeyd bir isimdir.	مررت بزيدٍ
Cezm halindeki “Uhruc” bir fiildir.	لم أخرُجْ
Raf’ halinde isim ve fiil.	زيدٌ يقومُ
Nasb halinde isim ve fiil.	إنَّ زيدًا لن يقومَ

S4. Raf’, Nasb, Cerr ve Cezm alametleri nelerdir?

C4.

	Asıl olan
Raf’	Damme: ُ
Nasb	Fetha: َ
Cerr	Kesra: ِ
Cezm	Sükün: ْ

الواو: Cem-i Müzekker Salim ve Esmâ-i Sitte’de raf’ alametidir.

الألف: Tesniyelerde raf’, Esmâ-i Sitte’de nasb alametidir.

الياء: Esmâ-i Sitte’de cerr, Cem-i Müzekker Salim ve Tesniyelerde hem nasb hem de cerr alametidir.

النون: Harfinin varlığı Ef’âl-i Hamse’de raf’ alametidir.

النون: Harfinin hazfı Ef’âl-i Hamse’de nasb ve cezm alametidir.

Not: İllet harfinin hazfi: Muzari fiilin sonunda yer alan illet harfi cezm halinde ve emir sıgasında düşer.

O atmadı: sondaki ye harfi düşer.	لم يرمِ
At: emir sıgasında cezmedilen illetli harf düşer.	ارم